Göktürk devleti’nin kültürel özellikleri nelerdir

Tarihte her devletin kendine has bir takım kültürel özellikleri vardır. İlk defa Türk ismini kullanarak tarih sahnesine çıkan devlet olan Göktürklerde acaba kültürel hayat nasıldı ve ne gibi özelliklerle diğer devletlerden ayrılıyordu? İşte kısaca maddeler halinde özet olarak göktürklerde kültürel özellikler…

Göktürk Devleti’nin Kültürü ve Özellikleri

Göktürklerde Kültür

İnanç ve kuruluş mitolojisi

Göktürkler inanç ve düşünce yapılarına göre Göktanrı (Tanrı veya Tengri) tarafından devlet kurma görevinin kendilerine verildiğine inanır ve bu doğrultuda hareket ederlerdi. Bu yüzden kendilerini Göktürk olarak tanımlamışlardır. Gök rengi, yani mavi kutsaldı. Yine ibadetler göğe en yakın yerlerde, yükseklerde yapılırdı. Bugün halen Anadolu’daki Türkmenler, belli kutlamalar için yüksek dağlara, tepelere çıkmaktadırlar.
Göktürklerde hükümdar soyunun adı yazılı Çin kaynaklarına ve Türk sözlü geleneğinegöre Asen (Asena, Zena, Aşena, Aşina ) dir. Bu kaynaklarda Göktürk Kağanlığını kuran bu ailesi kendi tanımlamada dişi bir kurdun soyundan geldiği anlatılmaktadır.

Tuğ

Doğu Göktürk kağanlarından Şipi Kağan , Suy Hanedanın son ve Tang Hanedanı’nın ilk yıllarından Çin’in iç siyasetine müdahale etmiştir. 617 yılında Çin otoritesine karşı isyan eden Çinli general Liang Şitu ’na kendi askerlerini komuta ettirmiş ve Tadu Bilge Kağan unvanı ve kurt başlı tuğ ’u armağan vermiştir. Aynı şekilde Liu Vuşu ’a Dayan Kağan unvanı ve kurt başlı tuğu vermiştir.

Sanat Ve Edebiyat

Orta Asya’da yapılan araştırma ve kazılarda Göktürkçe yazılı eserler bulunmuştur. Para, taş ve ağaç üzerine yazılan metinlerden, para ve taşlar üzerine yazılanlar günümüze kadar gelmiştir.
İlk Türk abidelerinde yazılara altıncı yüzyılda rastlanmıştır. Bunlar kısa metinlerdir. Elde kalan Bengü Anıtları, Orhun Yazıtları veya ‘Türük Bengü Taşları’ da denen üç büyük yazıttır. Taşların üzeri oyulmak suretiyle yazılmıştır. Bu yazıtlar; Göktürk Kağan’ı Bilge Kağan, Kül Tigin ve Vezir Bilge Tonyukuk adlarına yazılıp, dikilmiştir. Yazıtlar kireç taşına yontularak yazıldığından zaman ve açık havanın tahribatına maruz kalıp, bozulmuştur. Bu yüzden bazı satırları ve birçok kelimeleri okunamaz durumdadır. Kül Tigin kitabesi, içlerinde en az tahribata uğrayanıdır

Göktürk Devleti’nin Kültürel Özellikleri

Göktürk İmparaturluğu Başkenti Ordu-Balık’da Kale hendek kalıntıları

Orta Asya’da yapılan araştırma ve kazılarda Göktürkçe yazılı eserler bulunmuştur Para, taş ve ağaç üzerine yazılan metinlerden, para ve taşlar üzerine yazılanlar günümüze kadar gelmiştirİlk Türk abidelerinde yazılara altıncı yüzyılda rastlanmıştır Bunlar kısa metinlerdir Elde kalan Bengü Anıtları, Orhun Yazıtları veya ‘Türük Bengü Taşları’ da denen üç büyük yazıttır Taşların üzeri oyulmak suretiyle yazılmıştır Bu yazıtlar; Göktürk Kağan’ı Bilge Kağan, Kül Tigin ve Vezir Bilge Tonyukuk adlarına yazılıp, dikilmiştir Yazıtlar kireç taşına yontularak yazıldığından zaman ve açık havanın tahribatına maruz kalıp, bozulmuştur Bu yüzden bazı satırları ve birçok kelimeleri okunamaz durumdadır Kül Tigin kitabesi, içlerinde en az tahribata uğrayanıdır.
Orhun abidelerinin yazıldığı Göktürk alfabesi 38 harflidirTürklerin milli alfabesi olan bu yazı sisteminde 4 sesli, 9 birleşik, 25 de sessiz harf bulunmaktadırKelimeler birbirinden iki noktayla ayrılır Türklerin İslam dinini kabülünden önce yazılan Orhun abideleri, muhteva olarak Türk tarihi ve kültürü bakımından önemlidir. Abidelerde; Türklerin yabancıların siyasetine alet olduğu zamanlarda bozulduğu, devlet kademelerinde bilgili ve ehil olmayan kadronun iş başına getirildiği zaman idare mekanizmasının iyi çalışmayıp, ahalide hoşnutsuzluk görüldüğü, yabancı kültürünün Türk birliğini zedeleyip, şahsiyetini kaybettirdiği, hitabet sanatına uygun bir anlatımla verilmiştirTürk milletinin en zor şartlarda bile içinden kuvvetli şahsiyetler çıkıp, ülkeyi kurtarıp, devleti yeniden kurup, güçlendirdiği anlatılan abidelerde, devlet tecrübesi yanında Türklüğün, bağımsızlık fikrine yer verilmiştirAyrıca bu, kağanların millete hesap vermesidir.

Bilge Kağan abidesinde bugünkü dille şöyle denmektedir.
Türk Oğuz Beyleri, işitin! Üstte gök çökmedikçe, altta yer denizi delinmedikçe, ilini töreni kim bozabilir Ey Türk Milleti! Kendine dönSeni yükseltmiş Bilge Kağanı’na, hür ve müstakil ülkene karşı hata ettin, kötü duruma düşürdün Milletin adı, sanı yok olmasın diye, Türk milleti için gece uyumadım, gündüz oturmadımKardeşim Kül Tigin ve iki Şad ile ölesiyle bitesiye çalıştım… Bu kağanlık sadece Asya tarihini değil Türk siyasi tarihini ve aydınlatan anıtlar bıraktı, Orhun yazıtları Göktürkler’in Göktanrı olarak adlandırılan bir inanca sahip oldukları tarih araştırmacıları tarafından dile getirilmektedir Orhun yazıtları bu görüşü doğrulamaktadır Müslüman olmadan önce tarihte ilk kez Türk adını devlet adı olarak kullanmış Göktürklerin dini Göktanrı diniydi.

Göktürk Devleti’nin kültürel özellikleri nelerdir?

KÜLTÜREL YAPIYI:
DİN:Göktürkler inanç ve düşünce yapılarına göre Göktanrı (Tanrı veya Tengri) tarafından devlet kurma görevinin kendilerine verildiğine inanır ve bu doğrultuda hareket ederlerdi. Bu yüzden kendilerini Göktürk olarak tanımlamışlardı.Gök rengi, yani mavi kutsaldı. Yine ibadetler göğe en yakın yerlerde, yükseklerde yapılırdı.Bugün halen Anadolu’daki Türkmenler, belli kutlamalar için yüksek dağlara, tepelere çıkmaktadırlar.
Göktürklerde hükümdar soyunun adı yazılı Çin kaynaklarına ve Türk sözlü geleneğine göre Asen (Asena, Zena, Aşena, Aşina 阿史那) dir. Bu kaynaklarda Göktürk Kağanlığını kuran bu ailesi kendi tanımlamada dişi bir kurdun soyundan geldiği anlatılmaktadır.
EDEBİYATrta Asya’da yapılan araştırma ve kazılarda Göktürkçe yazılı eserler bulunmuştur. Para, taş ve ağaç üzerine yazılan metinlerden, para ve taşlar üzerine yazılanlar günümüze kadar gelmiştir.
İlk Türk abidelerinde yazılara altıncı yüzyılda rastlanmıştır. Bunlar kısa metinlerdir. Elde kalan Bengü Anıtları, Orhun Yazıtları veya ‘Türük Bengü Taşları’ da denen üç büyük yazıttır. Taşların üzeri oyulmak suretiyle yazılmıştır. Bu yazıtlar; Göktürk Kağan’ı Bilge Kağan, Kül Tigin ve Vezir Bilge Tonyukuk adlarına yazılıp, dikilmiştir. Yazıtlar kireç taşına yontularak yazıldığından zaman ve açık havanın tahribatına maruz kalıp, bozulmuştur. Bu yüzden bazı satırları ve birçok kelimeleri okunamaz durumdadır. Kül Tigin kitabesi, içlerinde en az tahribata uğrayanıdır.
DİL:Göktürk yazıtları, Türklerin icadı olduğu sanılan Orhun alfabesi ile yazılmıştır. Yazıtlarda bu alfabenin en gelişmiş biçimi görülüyor. 6 yy. ait bulunan, Yenisey Kırgızları’nın mezar taşlarında ise, bu alfabenin daha ilkel şekillerine rastlanmıştır. Bu hal, Orhun yazısının Türkler tarafından bulunup geliştirildiğini düşündürmektedir. Ayrıca bu yazının, Türk damgalarından çıkmış olduğu anlaşılıyor. Çünkü, ok ve yay resmini andıran iki harf aynen “ok” ve “ya” diye okunmaktadır. Bu yazının Arami alfabesinden alınmış olup, Türkçüye uydurularak geliştirildiğini söyleye bilginler de vardır.Köktürk alfabesi 38 harflidir. Harflerin ayrık olarak, sağdan sola veya yukardan aşağıya doğru yazılır. Bu ayrık düzen, Köktürk harflerini kağıda yazılmaktansa, taşa yazılmayı daha uygun kılmıştır. Ne var ki bu yazının kağıt üzerindeki örnekleri de ele geçmiştir. 38 harfin, (4)ü sesli, (26) sı sessiz, 8 tanesi ise birleşik harflerdir.
SİYASİ YAPIYI:
YÖNETİMevleti “Kağan” unvanlı hükümdar yönetirdi. Kağan’da Bilgelik, Alplık ve Erdemlilik özellikleri aranırdı. İl denilen ülkeyi bilgili, kahraman, özü sözü doğru, erdemli devlet başkanı yönetirdi. Kağan’ın vazifeleri arasında savaş gücüyle devleti kurma ve düzene koyma, yeni alınan yerlere iskân, töre yani kanunları düzenlemek, halkı doyurup giydirmek vardı.[kaynak belirtilmeli] Ülke geniş bölge teşkilatı gereğince Doğu ve Batı olmak üzere ikili devlet sistemine göre idâre edilirdi.[kaynak belirtilmeli]
Kağan ve kağanın eşi Kağatun’nın[53] dışında toplam 28 unvan vardı.[54][55] Önceleri sayısı bir olan Yabgu’ya, toprağı genişledikçe ihtiyaç çoğalmıştır. Şehzadelere Tegin veya Tigin adı verilirdi. Tiginler, genel valilik, başkomutanlık gibi önemli memuriyetleri yaparlardı.

Göktürk Devleti Kültürü ve Özellikleri Kısaca

Göktürk Devletinin  Kültürü ve Özellikleri hakkında kısaca bilgi. Göktürk devletinin kültürü nasıldır, Göktürk devletinin özellikleri nelerdir, Göktürk devletinin kültürel özellikleri nelerdir.

Göktürklerde inanç ile devlet yönetimi birbirine sımsıkı bir şekilde bağlıdır zira devlet kurma ve yönetme yetkisinin kendilerine tanrıları olan Göktanrı tarafından verildiğini düşünmektedirler. İsimleri de buradan gelmektedir. Mavi göğün rengi olduğundan dolayı kutsaldır ve tüm ibadetler yükseklerde yapılmaktadır. Bu da maviye, dolayısıyla göğe, dolayısıyla tanrıya yakın olmak içindir. Anadoluda yaşamakta olan Türkmenler adet gereği günümüzde hala bazı kutlamalar için yüksek tepelere ve dağlara çıkmaktadırlar.

Göktürkler yazılı değil sözlü kaynaklara sahiptirler ve bu yüzden genelde onlar hakkındaki bilgi Çin yazılı kaynaklarından alınmaktadır. Gerek Çinlilerin yazılı kaynaklarından gerekse Göktürklerin sözlü geleneklerinden alınan bilgilere göre hükümdar soyuna Asena denmektedir. Buna göre Göktürklerin soyu dişi bir kurttan gelmektedir ve Göktürk Kağanlığı bu kurttan türemiştir.

Tang Hanedanının ilk, Suy Hanedanının son yıllarından itibaren Çin ülkesinin iç siyasetine müdahale etmeye başlayan Doğu Göktürk kağanlarından Şipi Kağan 617 senesinde Çin isyankarı General Liang Şitu’yu kendi bünyesine katarak askerlerine komutanlık yaptırmıştır. Kurt Başlı Tuğ’u kendisine armağan etmiştir ve Tadu Bilge Kağan unvanını vermiştir. Yine aynı tür bir olayda Liu Vuşu2ya da kurt başlı tuğ hediye edilip Dayan Kağan unvanı verilmiştir.

Göktürkçe yazılmış bazı eserler Orta Asya’daki araştırmalar sonucunda bulunmuştur. Bunlar para, taş ve ağaç üzerine yazılmış metinler şeklindedir. Altıncı yüzyıla ait Göktürk yazıtları bulunan en eski Göktürk yazıtlarıdır. Kısa metinler halindedirler. Günümüzde elimizde olan üç büyük yazıt Orhun Yazıtlarıdır. Bunlara Türük Bengü Taşları veya Bengü Anıtları da denmektedir. Oyularak taşlara yazılmış olan bu yazılar Bilge Kağan, Kül Tigin ve Vezir Tonyukuk tarafından Göktürk Kağan adına yazılmıştır. Kireç taşına yazılmış yazıtlar olduklarından zamanla açık hava etkisiyle bozulmalar oluşmuştur. Bazı satırlar tümüyle veya bazı satırlardaki bazı kelimeler okunmaz durumdadır. En az bozulmuş olan Kül Tigin kitabesidir.