Kısaca açık ve kapalı tohumlu olan bitkilerin genel özellikleri nelerdir yazınız.
Diğer yazılarımızda sizlere açık ve kapalı tohumlu bitkinin ne olduğunu kısa ve öz bir biçimde açıklamıştık. Burada ise olabildiğince kısaca maddeler halinde ortak özelliklerini listeliyoruz…
Açık Tohumlu Bitkiler: Bu bitkilerde tohum taslağı meyve yaprak adı verilen bir yapı ile örtülmediğinden, tohum açıkta meydana gelir. Bu nedenle açık tohumlular adını alırlar. Gerçek çiçekleri olmayan bu bitkiler genellikle rüzgarla tozlaşırlar. Yaprakları çoğunlukla iğnemsidir. Açık tohumluların en iyi bilinen grubu kozalaklı bitkilerdir. Çam, ladin, göknar, servi, sedir, ardıç, mazı, porsuk kozalaklı bitki örnekleridir.
Kapalı Tohumlu Bitkiler: Bu bitkilerde tohum taslağı meyve yaprak ile çevrili bir odacık içinde olduğundan, tohumun oluşumu kapalı olarak gerçekleşir. Bu nedenle kapalı tohumlular adını alırlar. Açık tohumlulara göre daha gelişmişlerdir.
1) AÇIK TOHUMLULAR
Açık tohumlulara kozalaklılar da denir. Çünkü meyveleri kozalak şeklindedir. Tohumları meyvenin içinde saklı olmayıp, kozalak pulları üzerinde bulunan odunsu bitkilerdir. Odunsu bitki olduğu için düzenli iletim demetleri ve kambiyum vardır. Çok yıllıktırlar. Her zaman yeşildirler veve tohumların kozalaklarında taşır. Açık tohumlulara şu bitkileri örnek verebiliriz; çoğu iğne yapraklıdır. Ormanları oluşturan ağaçların başında iğne yapraklılar gelir. İğne yapraklı olanları çiçek tozu üretir.
Köknar, ladin, ardıç en tanıdığımızı ise çamdır.sürekli karşılaştığımız çam ağaçlarından faydalanarak açık tohumluları anlatalım.
Türlerin çoğunda gövde kabuğu kalın, pürüzlü ve çatlaktır. Çam ağaçlarının yapraklarında ikiden fazla çenek bulunur. Genç çamların tacı genellikle konik, dalları yatay ve çevreli olabilirler. Bu tür bitkiler kuraklığa dayanıklı olmakla birlikte iyi gelişip çoğalabilmeleri için temiz hava ve bol ışığa ihtiyaç duyarlar.
Çoğalmaları ise; aynı ağaçta hem erkek hem de dişi kozalak bulunur. Erkek kozalaklar her biri iki çiçek tozu kesesi taşıyan çok sayıda verimli puldan oluşur. Dişi kozalaklarda her biri iki tane tohum taslağı taşıyan bir pulun altına yerleşmiş, sarmal dizilişli çok sayıda yaprak benzeri yapı vardır. Baharda ya da yaz başında çiçek tozu keselerindeki uzunlamasına yarıklardan çıkan çiçek tozları havada uçuşur. Havada uçuşan çiçek tozları dişi kozalakları pullarında birine konduğunda üreme süreci başlar. Çiçek tozu burada çimlenerek tohum taslağına doğru bir borucuk uzatır. Bu borucuğun içinde aşağıya doğru hareket eden spermalardan biri yumurta hücresini döller. Döllenmiş yumurta hücresinden tohum gelişir. Oluşan kanatlı tohumlar rüzgarda kolayca uçuşarak çevreye dağılırlar., toprağa düşüp uygun koşulları buldukları zaman çimlenmeye başlar ve kısa sürede genç bir bitki oluşur.
2) KAPALI TOHUMLULAR
Bu bölümü oluşturan bitkiler en yaygın kara bitkileridir. Açık tohumlu bitkilerden farklı olarak, kapalı tohumluların tohum taslakları etli bir yumurtalığın içinde gelişir. Kapalı tohumluların üreme organları çiçekleridir. İğne yapraklılar genellikle rüzgarla tozlaşmalarına karşılık kapalı tohumlular tozlaşabilmek için bal özü taşıyan göz alıcı çiçekleriyle, böcekleri kendilerine çekerler. Çiçekler döllendikten sonra, tohum taslakları tohuma, yumurta meyveye dönüşür. Tohum meyvenin içinde bulunur.
Kapalı tohumlular Tek Çenekli ve Çift Çenekli olmak üzere ikiye ayrılır: Aşağıdaki tabloda özellikleri görülmektedir.
TEK ÇENEKLİLER
1) Otsu bitkilerdir.
2) Yaprakları ince, uzun, şerit şeklindedir.
3) Yaprakları paralel damarlıdır.
4) Tohumda tek çenek bulunur.
5) Kambiyum yoktur.
6) İletim demetleri düzensizdir.
7) Kökleri saçak köktür.
8 )Gövdeleri incedir.
9) Örneğin;Buğday, mısır, soğanlı bitkiler
ÇİFT ÇENEKLİLER
1) Genellikle odunsu bitkilerdir.
2) Yaprakları geniş parçalıdır.
3) Yaprakları ağsı damarlıdır.
4) Tohumda çift çenek bulunur.
5) Kambiyum bulunur. (çok yıllıklarda)
6) İletim demetleri düzenlidir.
7) Kazık kök ve yan köklerden oluşur.
8)Gövdeleri kalındır.
9) Örneğin; Fasulye, elma, armut
Açık Tohumlu Bitkiler ve Kapalı Tohumlu Bitkilerin Karşılaştırılması
Kapalı Tohumlular
1.) Tohum taslakları tek veya çok sayıda meyve yaprağıyla çevrili bir odacık içindedir.
2.) Sekonder odunlarında trakeidlerle birlikte trakeler de bulnur.
3.) Çiçekler genellikle hermafrodit olup, hem erkek hem dişi organ aynı çiçek üzerinde bulunur.
4.) Çiçek örtü yaprakları (periant), çanak yaprak (sepal) ve taç yaprak (petal) şeklinde farklılaşmıştır.
5.) Dişi organda (pistil), ovaryum, stigma ve stilus gibi farklılaşmış kısımlar bulunur.
Açık Tohumlular
1 -Açık tohumlu bitkileri genellikle ağaçlar ya da ağaççık formundaki odunsu bitkiler oluşturur.
2-Genellikle yeşil olup, yaprakları çoğunlukla iğnemsi, şekilde bu yüzden de, kuraklığa dayanıklıdırlar.
3-(Pinophyta), çoğunlukla ağaç ya da ağaççık, seyrek de olsa çalı biçiminde olan bitkileri kapsayan taksonomik grup.
4-Bütünüyle odunsu olan bu bitkiler, genellikle yapraklarının tamamını birden dökmediği için dört mevsim yeşil kalabilirler.
5-Yaprakları çoğunlukla iğnemsidir. Bununla birlikte pulsu, yelpaze, şeritsi ya da tüysü tipte yapraklı olanları da vardır.
1. Kapalı Tohumluların Genel Özellikleri
Kapalı tohumlu bitkiler evrimsel bakımdan en iyi gelişmiş, en büyük bitki grubudur. Günümüzde yaklaşık olarak 300 000 üyesi bulunmakta ve bu sayı her geçen gün artmaktadır. Kapalı tohumlu bitkilerin kültürü yapılmakta olup ekonomik değeri fazladır. Bu bitki grubu oluştukları andan beri diğer bitki gruplarına oranla daha gelişmiş özelliklere sahiptir.Çünkü vegetatif ( kök, gövde, yaprak v.b. ) kısımları ortam koşullarına daha rahat uyum sağlayabilmektedir. Kapalı tohumlu bitkilerin organları arasında iyi bir iş bölümü söz konusudur. Döllenme ve tozlaşma güvence altındadır. Kapalı tohumlu bitkilerde erkek gametin dişi gametle birleşmesi önce tozlaşma sonra da döllenme olayı ile gerçekleşir.Tozlaşma, çiçek tozunun dişi organının üzerine konması olayıdır. Bu işlem için rüzgâr,böcek, kuş, su gibi faktörlerden yararlanılır.
Kapalı tohumlu bitkiler için kısaca şu özellikleri sıralayabiliriz:
Tohumları meyve içerisinde bulunduğundan ovaryum tarafından örtülmüştür.
Odunsu ve otsu çeşitleri vardır.
Çok yıllık olanların bazıları yaprağını dökerken bazıları yaprak dökmezler.
Çenek sayısına göre tek çenekli ve çift çenekli diye ikiye ayrılırlar.
Tohum oluşurken çift döllenme görülmektedir.